🔹 مقدمه
بانک‌ها هنگام اعطای وام یا تسهیلات، برای اطمینان از بازپرداخت، معمولاً از وام‌گیرنده می‌خواهند وثیقه‌ای معتبر ارائه دهد. وثیقه تضمینی است که در صورت عدم پرداخت بدهی، بانک بتواند از طریق آن، طلب خود را وصول کند.
در این مقاله از گروه وکلای هوشمند به‌طور کامل می‌پردازیم به:
وثیقه بانکی چیست؟
چه تفاوتی با ضامن دارد؟
انواع وثیقه مورد قبول بانک‌ها
نکات حقوقی تنظیم قرارداد وثیقه
و راه‌های آزادسازی وثیقه پس از پرداخت بدهی
✅ تعریف وثیقه بانکی
وثیقه بانکی، مالی است که وام‌گیرنده یا بدهکار به‌عنوان تضمین پرداخت وام یا تعهد مالی در اختیار بانک می‌گذارد. در صورت عدم انجام تعهد، بانک می‌تواند از محل این وثیقه، طلب خود را وصول کند.
📌 از منظر حقوقی، وثیقه همان رهن یا گروگذاری مال به نفع بانک است.
🆚 تفاوت ضامن با وثیقه
موضوع وثیقه ضامن
نوع تضمین مال (منقول یا غیرمنقول) شخص ثالث
محل تمرکز ریسک روی مال روی شخص
نحوه وصول از طریق فروش مال از طریق دادگاه یا کسر حقوق
رایج در وام‌های با مبالغ بالا وام‌های خرد یا فوری
🏦 انواع وثیقه بانکی
بانک‌ها با توجه به نوع تسهیلات، مبلغ و سیاست داخلی خود، یکی یا چند نوع از وثایق زیر را می‌پذیرند:
- 🏠 وثیقه ملکی (رهن ملک)
رایج‌ترین و معتبرترین نوع وثیقه
ملک (خانه، زمین، آپارتمان) به رهن رسمی بانک در می‌آید
حتماً نیاز به سند رسمی شش‌دانگ دارد
بانک در صورت نکول، می‌تواند ملک را از طریق اجرای ثبت یا دادگاه به فروش بگذارد
📌 مزایا: اعتبار بالا، مورد قبول همه بانک‌ها
📌 نکته مهم: در زمان رهن، مالک نمی‌تواند ملک را بفروشد یا انتقال دهد
- 🚗 وثیقه خودرو
بانک خودرو را به‌عنوان تضمین قبول می‌کند
سند خودرو در رهن بانک قرار می‌گیرد
معمولاً خودروهای نو یا کم‌کارکرد پذیرفته می‌شوند
📌 مشکل رایج: کاهش ارزش خودرو در طول زمان
- 💰 وثیقه نقدی یا سپرده بانکی
سپرده نقدی در بانک به‌عنوان وثیقه مسدود می‌شود
امکان برداشت وجه تا زمان تسویه کامل وجود ندارد
در صورت نکول، بانک به راحتی مبلغ را برداشت می‌کند
📌 سریع‌ترین نوع وصول برای بانک
- 📜 سهام یا اوراق بهادار
برخی بانک‌ها سهام بورسی، اوراق مشارکت یا صندوق سرمایه‌گذاری را به‌عنوان وثیقه قبول می‌کنند
ارزش‌گذاری توسط کارشناس رسمی یا معیار بانک انجام می‌شود
📌 ریسک کاهش ارزش بازار وجود دارد
- 👨💼 چک یا سفته
برخی بانک‌ها، علاوه بر وثیقه اصلی، چک یا سفته از وام‌گیرنده یا ضامن نیز دریافت می‌کنند
بیشتر به‌عنوان تضمین فرعی در کنار وثیقه اصلی استفاده می‌شود
📌 برای بانک پشتوانه حقوقی دارد، اما نیازمند طی مراحل قضایی است
- 📦 وثیقه کالا یا تجهیزات
در برخی وام‌های تولیدی یا صنعتی، بانک ماشین‌آلات، مواد اولیه یا کالا را به‌عنوان وثیقه می‌پذیرد
نگهداری و ارزیابی این نوع وثیقه نیاز به نظارت مستمر دارد
⚖️ نکات حقوقی مهم درباره وثیقه بانکی
- تنظیم رسمی قرارداد رهن یا وثیقه در دفترخانه یا بانک الزامی است
- وثیقه نباید متعلق به شخص ثالث بدون رضایت کتبی باشد
- ارزش وثیقه باید متناسب با مبلغ وام باشد
- در صورت پرداخت کامل وام، بانک موظف است وثیقه را فوراً آزاد کند
- اگر بدهکار وام را نپردازد، بانک باید از طریق اجرای ثبت یا دادگاه، وثیقه را به نفع خود بفروشد
🧾 نمونه بند قراردادی برای وثیقه بانکی
«بدهکار جهت تضمین بازپرداخت تسهیلات دریافتی به مبلغ … ریال، یک دستگاه آپارتمان با سند رسمی شماره … واقع در … را به‌عنوان وثیقه در رهن بانک قرار می‌دهد. در صورت عدم ایفای تعهد، بانک مجاز است از محل فروش ملک، مطالبات خود را وصول نماید.»
📞 خدمات گروه وکلای هوشمند در امور وثیقه
ما در گروه وکلای هوشمند آماده‌ایم تا در زمینه‌های زیر شما را همراهی کنیم:
✔️ بررسی و تنظیم قراردادهای رهن و وثیقه بانکی
✔️ پیگیری آزادسازی وثیقه پس از تسویه بدهی
✔️ دفاع از حقوق موکل در برابر اجرای غیرقانونی وثیقه توسط بانک
✔️ مشاوره تخصصی در زمینه توقیف، مزایده و فروش وثیقه
📱 تماس با وکیل متخصص امور بانکی: ۰۹۱۲xxxxxxx
